عکاسي صنعتي- عکاسی تبليغاتي

عکاسي صنعتي- عکاسی تبليغاتي 

عکاسي صنعتي از صنايع، متاسفانه جزو دروس درسي و کارگاهي دانشکده‌هاي عکاسي نيست و اين رشته‌ي عکاسي صنعتي را بايد خودتان ياد بگيريد. اين کاملاً طبيعي و قابل درک است که صاحبان صنايع و طراحان صنعتي- تبليغاتي توقع دارند که شما نه تنها با نور پردازي در استوديو محصولات و توليدات ، بلکه کارخانه و خط توليد آن را نيز بتوانيد عکاسي کنيد. طول و عرض سالن‌هاي کارخانه‌ها در بسياري مواقع اندازه چند سالن ورزشي، استخر سرپوشيده - بسکتبال - واليبال و امثالهم وسعت دارد. مهمترين مسئله و مشکل شما نورها- نورپردازيها و محاسبه‌ي نور سالن‌ها است.

خوشبختانه چون صدها کارگر حرفه‌اي در سالن‌ها کار ميکنند. نور سالن‌ها براي عکسبرداري کافيست مشکل بزرگ، تفاوت و تنوع رنگ چراغ‌هاست. اگر در يک کارخانه، لامپ‌هاي نئون، لامپ‌هاي گازي و بالاي دستگاه‌ها لامپ‌هاي معمولي قرار داشته باشند در ضمن از پنجره‌ها هم نور روز وارد سالن بشود، در نتيجه چهار منبع متفاوت نور داريم با توجه به اينکه از چه فيلمي براي عکاسي صنعتي استفاده کنيم. سالن کارخانه به فراخور اينکه در هر قسمت کدام چراغ و نور غالب است به رنگهاي سبز کدر و کثيف، آبي روشن و زرد و قرمز و يا زردچوبه‌اي تغيير رنگ خواهد داد و نه تنها کارخانه‌ مانند چلوکبابي‌ها رنگ و وارنگ خواهد شد بلکه بخاطر تفاوت شدت نورها هر قسمتي براي خود تاريک‌تر يا روشن‌تر خواهد شد و کنتراست سالن و وسائل داخل آن حتي سيمان کف سالن به چند رنگ در خواهد آمد. با کمک فيلتر و چند بار نور دادن روي يک فيلم و خاموش و روشن کردن لامپ‌ها در زمان عکسبرداري و بفراخور فيلتري که جلوي دوربين قرار ميدهيم و در ضمن نوع فيلم (نور روز يا نور‌مصنوعي) ميتوانيم رنگ سالن را يک دست کرده و در ضمن شدت کنتراست را نيز متعادل کنيم.

مسئله دوم انتخاب اندازه دوربين و محل قرار دادن سه پايه دوربين است.

در عکاسي صنعتي از سالن صنايع فلزي و نساجي و کارخانه‌هاي وسيع و بزرگ به دوربين‌هاي قطع بزرگ احتياج پيدا ميکنيم که دلايل منطقي و علمي دارد. در ضمن مجبوريم آنرا روي سه پايه‌ي سنگين و حرفه‌اي نصب کنيم.

صاحبان صنايع براي نمايش کارخانه‌ي خود مخصوصاً اگر مدرن و پيشرفته هم باشد جاي وسيع و ديوار بزرگي را در غرفه‌ي نمايشگاه‌هاي داخلي و خارجي صنايع در نظر ميگيرند که عکسي به طول 5 متر يا بيشتر نصب‌کنند که اين چاپ متري از فيلم‌هاي کوچک و ديجيتال ممکن نيست و کيفيت حرفه‌اي نخواهد داشت.

ديگر اينکه براي نمايش تمام سالن به لنزهائي احتياج داريم که حداقل 90 و حداکثر180 درجه بتواند بياندازد که اين کار فقط با لنزهاي سوپروايد يا چشم ماهي عملي است. متاسفانه انتخاب اجباري اين لنزها با خود اشکال و عيب بزرگي بوجود مياورد و آن تغيير پرسپکتيو سالن است و همه‌ي سالن و دستگاه‌ها کج و غير واقعي خواهند شد و مجبوريم دوربيني بکار ببريم که پرسپکتيو با آن قابل کنترل و اصلاح باشد که فقط با دوربين‌هاي بزرگ يا فانوسي ممکن است و فيلم‌هاي آن نيز در ابعاد: 20x25cm, 13x18cm, 10x12cm توليد ميشود. در ضمن حتماً بايد همراه سه پايه محکم و مجهز از يک ارتفاع معقول که فضاي کامل سالن و تمامي دستگاه‌هاي موجود، از آن زاويه قابل رؤيت باشد. مثلاً از بالاي ليفت تراگ عکاسي صنعتي شود.

در بعضي از کارخانه‌ها نور موجود به اندازه کافي در سالن‌ها نصب نشده. ما بايد با خودمان نورهاي وسيع و نرم و هم‌چنين نورهاي قوي و متمرکز داشته باشيم تا بتوانيم فضا و نقاطي را که تاريک شده و نمي‌پسنديم روشن کنيم و يا مدت طولاني مثلاً چند دقيقه شاتر دوربين را باز گذاشته با يک سيم بلند، چراغ بدست در فضا و  زاويه‌اي که انتخاب کرده‌ايم حرکت کرده و نقاط تاريک را به مدت مورد احتياج از فاصله‌ي حساب شده نورمالي کنيم که اين تکنيک را بايد بياموزيم و تمرين کنيم تا بتوانيم يک عکس مورد قبول و بدون نقص فني و تکنيکي از سالن کارخانه تهيه کنيم که هم براي غرفه سازی نمايشگاه و هم طراحی کاتالوگ و هم همراه تبليغ کالاي توليدي آن سالن در تبليغات و آگهي‌هاي مربوط به آن کارخانه صنعتي استفاده خواهد شد.

جزئيات ديگري نيز هست که بايد دقت کنيم. که هم به سفارش دهنده و هم عکاس مربوط ميشود:

در سالن‌هائي که توليدات ذوب فلز يا اشياء سنگين يا هر توليد خطر آفرين ديگري دارند کفش ايمني کارگران، کلاه و ماسک ايمني و لباس کار آرم‌دار اجباري است و کمبود و عدم رعايت قوانين ايمني فوق اشکال قانوني دارد.

نظافت راهروهاي بين دستگاه‌ها، سالم بودن تمام چراغ‌هائي که در تصوير ديده ميشوند. ديده نشدن سطل‌هاي آشغال، تعويض شيشه‌هاي شکسته‌ي پنجره‌ها. پر بودن و مرتب بودن خطوط و سطح نقاله‌ها در خط توليد اهميت دارد و اصلاح آن با کامپيوتر بسيار وقت گير است و نتيجه رضايت بخشي هم نخواهد داشت و بهتر است در هنگام عکاسي صنعتی  يکايک مسائل فوق را که تذکر دادم رعايت نمائيم.

کارگر جلوي کادر که صورت او کاملاً واضح و مشخص است بايد با انتخاب شما و موافقت مسئول آن قسمت باشد که بعداً اشکال ايجاد نکند. معمولاً در هربخش بايد از کارگران همان قسمت انتخاب کنيم.

تميز بودن، سالم و خوش فرم بودن اندام، نگاه حرفه‌اي به دستگاه و کنترل خط توليد توسط او که نشان دهنده نظم و ترتيب و سرعت و تسلط کارگرحرفه‌اي کارخانه ميباشد. در تصوير اهميت فراواني دارد.

حتماً با يک ديدار کوتاه از سالن و مشورت با مسئول هر قسمت، زاويه‌ي مناسب، دستگاه مهم و قابل توجه و ساير مسائل مربوط به سالن را متوجه ميشويد و اشکالات ديگر را که شما بعنوان عکاس مي بينيد و براي آنها چندان مهم نيست توسط خود آنها بايد رفع کنيد. با رعايت همه مسائل و قوانين عکاسي صنعتي و عکاسی تبليغاتي ميتوانيم به يک عکاس حرفه‌اي صنعتي تبديل شويم. بعضي مواقع صاحبان صنايع، نماي کامل کارخانه را در فضاي آزاد از سه زاويه‌ي، درب ورودي- از بالاي برج آب يا دکل کارخانه و يا از آسمان با هليکوپتر نيز سفارش ميدهند که بفراخور زاويه‌ي تابش خورشيد ساعت عکسبرداري و هواي مناسب، تميز کردن فضاي کارخانه و فضاي سبز و نظافت ديوارها پاک کردن شعارها و نوشته‌ها نظم و ترتيب ماشين‌هاي کارمندان در پارکينگ و احتمالاً قرار دادن يک کاميون در حال دريافت کالا از انبار که آرم و نوشته‌ي کارخانه را داشته باشد به زيبائي و حرفه‌اي بودن عکس کمک ميکند.

در عکس هوائي هم بايد ساعت پرواز در رابطه با بهترين زمان تابش زاويه خورشيد باشد. فاصله‌ي عکاسي صنعتي با هليکوپتر از سايت کارخانه در رابطه با لنز دوربين شما و ارتفاع پرواز، بلندي سالن‌ها و ساختمان اداري خواهد بود که با يک بار گرديدن دور کارخانه تقريباً زواياي مناسب و فاصله لازم و لنز مناسب را پيدا خواهيد کرد سرعت شاتر بايد حتماً از 500/1 کمتر نباشد و بخاطر لنز و فاصله، متراژ خودبخود بي‌نهايت و ديافراگم معمولاً بين 4 و 5.6 يا 8 است که به شدت نور نوع فيلم شما مربوط ميشود.

مهمترين مسئله‌اي که بايد هميشه و در همه حال رعايت کنيد صاف قرار گرفتن خط افق است. در تمام عکس‌ها زمين و کارخانه بايد با بالا و پائين تصوير موازي باشد. اگر در کادر انتخابي شما افق وجود ندارد خيلي سريع دوربين را اول با افق موازي کرده و بدون تغيير وضعيت دوربين کادر انتخابي خود را عکاسي کنيد.

استثنائاً در بعضي از عکسهاي  مفهومي و مدرن ميتوان کادر را کج کرده و کارخانه را در حالت افتادن عکاسي صنعتي کنيم. ظاهراً سالن يه‌ وري شده  و کارخانه در حال ريختن در عکاسي مدرن ديگر اشکال ندارد!!

نوع ديگري از عکاسي صنعتي- عکاسی تبليغاتي و موارد غير معمول مصرف آن نيز وجود دارد که بد نيست ياد بگيريد.

در عکاسي صنعتي معمولاً لغت تبليغاتي را هم به آن مي‌چسبانند و به عکاسي صنعتي - عکاسی تبليغاتي معروف و شناخته ميشود. مقصود اين است که عکاس بايد عکسي بياندازد که صاحبان صنايع يا طراحان کاتالوگ‌هاي صنعتي قبول داشته باشند و کار و توليد آنها را زيباتر، مدرن‌تر، مرتب‌تر و مفيدتر نشان بدهد در سالن‌هاي بسته‌بندي لبنيات و خوراکي‌ها زنبور و مگس حق ورود ندارند و فوراً قتل عام خواهند شد حال اگر يک عکاس هوس کرد يک سوسک را که روي خط توليد پنير پاستوريزه مشغول قدم‌زدن و ناخنک زدن پنير است عکاسي کند اميدوار نباشد که صاحب کالا يا طراح، براي اين عکس پول بپردازد و از آن استفاده کند يا اگر در خط توليد ذوب آهن و ساير فلزات يک شيار سرخ رنگ مواد مذاب کف سالن راه افتاده و بصورت مارپيچ نهر براق و روشن سرخ رنگي که بسيار هم ديدني و جذاب است توليد نموده، توقع نداشته باشيم صاحب کارخانه و مسئول تبليغات يا روابط عمومي برايمان هورا بکشند و دو برابر هم پول عکاسي صنعتي به ما بدهند.

ولي از نظر عکاسي هنري و غير صنعتي اينجور عکس‌ها که تنوع فراواني هم دارند خوراک نمايشگاه‌هاي عکاسي هنري است و شانس برنده شدن هم دارند. در يکايک کارخانه‌هاي صنعتي و کارگاه‌هاي توليدي مخصوصاً نوع قديمي و کهنه آن صدها سوژه و زاويه و فرم جذاب وجود دارد قاطي کردن تکنيک عکاسي، استفاده از لنزهاي مختلف، فيلترها و فيلم‌هاي مخصوص با اين گونه صحنه‌ها و سوژه‌هاي رنگي و کنتراست، مطمئن باشيد عکس‌هاي جذابي خواهند شد اگر يک ايده‌ي خاص هنري در سر داريد. معمولاً بما اجازه نميدهند در سالن‌هاي کارخانه‌ها قدم بزنيم و از صحنه‌هاي کمدي يا خرابي‌ها و معايب و حوادث منفي عکس بياندازيم. بهتر است در حين عکسبرداري صنعتي- تبليغاتي که با کمک دوربين و وسائل و هنر تجربه، مشغول تبديل کارگاه و کارخانه درب و داغون به يک کارخانه مدرن و امروزي هستيد، تعدادي هم از اون جور عکس‌ها بياندازيد. توصيه ميکنم آرم و نوشته و اسم شرکت در عکس ديده نشود. چهره مسئولان و کارگران در کادر نباشند، محصول هم نشان ندهد در کدام کارخانه هستيم. بعد از ظهور، اين عکسها را جدا کرده و در آرشيو هنري- تکنيکي خود بايگاني کنيد مسلماً براي نمايشگاه‌هاي حتي صنعتي توليدي، آرشيو جذاب و ديدني تهيه کرده‌ايد. فقط شانس فروش آن کم است مگر اينکه فرم، رنگ، طرح و کنتراست آن عکس خيلي خلاق و جذاب شده باشد.

مشتري ديگر اين گونه عکسها مطبوعات هستند. معمولاً روزنامه‌نگاران صنعتي- تبليغاتي از کم کاري، کهنگي و عدم کارآئي کارخانه و کارخانه‌دارها مقالات انتقادي فراواني مينويسند که فقط عکسهاي آن چناني و ابتکاري شما در لابلاي نوشتارهاي آنان جا دارند و احتمالاً کمي هم بودجه براي عکس‌هاي مقالات خود دارند که حق مسلم شماست. البته پول زيادي نيست و تا حدي جبران اجرت کم عکسبرداري صنعتي را ميکند. بعضي مواقع، خرابي‌، نارسائي‌ و کهنگي‌هائي که شما انداخته‌ايد شرکت‌هاي بيمه و يا يدک‌سازان هم مشتري‌هاي ديگر آن هستند که اگر از تمام نمونه‌هاي خود يک cd داشته باشيد يا مثل قديم‌ها آلبوم نمونه از اينگونه عکس‌ها داشته باشيد، طراحان گرافيست براي پوسترهاي خود از آنها استفاده مي‌کنند. زنگ زدگيها. تــَرَک و نشط لوله‌هاي فلزي و پلاستيکي و بسياري نارسائي‌هاي ديگر براي مقالات انتقادي- صنعتي مصرف دارند و بدرد ميخورند.

مشورت و ياد گرفتن از نويسندگان بخش اقتصادي مجلات و روزنامه‌ها، دانش علمي- صنعتي شما را بالا خواهد برد و هر دو نوع عکس‌هاي صنعتي شما که با دو ديدگاه کاملاً متفاوت مياندازيد تغيير خواهد کرد و حرفه‌اي‌تر خواهد شد. تماشاي کاتالوگ‌هاي ايراني و خارجي و مجموعه کتابهاي صنعتي- تبليغاتي باعث تنوع و نوآوري و رشد تکنيک عکاسي صنعتي تبليغاتي مي‌شود. با تمرين و دقت در رفع نقاط ضعف و معايب کار خود سريع‌تر عکاس حرفه‌اي صنعتي-‌تبليغاتي خواهيد شد.